Een verslag over hedendaagse kunst en betekenis
“You can tame a tiger,
but you can't tame a tongue”
Paul Armstrong, 7 maart 2007
In eerste instantie kwam dit beeld (van fotograaf Paul Armstrong) vrij provocerend op me over. Maar bij het lezen van de titel en een tweede blik op de foto raakte ik er bijzonder door gefascineerd.
Het beeld geeft, naar mijn idee, antwoord op de aard van veel problemen in de wereld. Mondiaal gezien, maar zeker ook op kleine, familiaire schaal.
Als ik er langer over nadenk ontdek ik in feite een dubbele moraal:
Wij mensen praten, praten en praten, maar ‘zeggen’ eigenlijk geen woord.
Zo oordelen we vaak in een fractie van een seconde, terwijl we dit luttele moment veel beter kunnen gebruiken om eerst na te denken over wát we willen zeggen. Je zult merken dat in veel gevallen het oordeel volstrekt onnodig geweest zou zijn.
Als je het van de andere kant bekijkt, zou het zomaar kunnen zijn dat deze vrouw wel dégelijk iets van waarde te melden heeft, maar dat men simpelweg bang is om de ‘echte’ waarheid onder ogen te zien - of eigenlijk te horen.
Je zou het kunnen zien als een metafoor voor het communisme en bijvoorbeeld de onderdrukking in de wereld. Ten alle tijde gaat het om het ontbreken van de vrijheid van meningsuiting. Een concreet voorbeeld hiervan is de moord op de Pakistaanse oppositieleidster Bhutto (27/12/2007). De zoveelste poging tot het snoeren van de democratische mond.
Een klein voordeeltje van een dergelijk drama is dat het zorgt voor wereldwijde opschudding, maar dit terzijde. Ene ‘Els van Eeckhaut’ blogt hierover op internet: “Haar dood wordt nu al beschouwd als een enorme klap voor de democratie in Pakistan. Dat is een boutade, aangezien de democratie in Pakistan de mond wordt gesnoerd door de aanhoudende aanslagen, die president Musharraf (aldus Bhutto) niet onder controle krijgt. Het feit dat Benazir Bhutto vandaag zelf vermoord werd, is een dramatische bevestiging van dit standpunt.” (bron: http://www.elsvaneeckhaut.be/?p=1281 d.o.a. 20-01-‘08)
De titel van een andere foto uit dezelfde serie (zie afbeelding 2) van deze fotograaf luidt:
“With our tongues we bless God; with the same tongues we curse those made in His image.”
afbeelding 2.
Deze titel geeft in één zin eigenlijk aan waar deze hele ‘case’ over gaat. Het is goed te spreken; te spreken naar God’s woord, maar je moet wel wéten wát je zegt, en als je dan wat zegt, hóe je het brengt!
”De Geert Wilders Werken”
Afbeelding 3 Jonas Staal, 7 maart 2007
Bermmonumentjes voor Geert Wilders.
Over het snoeren van de mond gesproken...
De kunstenaar Jonas Staal heeft onlangs heel wat losgemaakt in Rotterdam. Hij richtte gedenkplaatsen met foto’s, teddyberen en waxinelichtjes in, op verschillende locaties in Rotterdam en den Haag. Wilders was ‘not amused’ en sleepte hem voor de rechter wegens ‘bedreiging en belemmering’ van de rechtse politicus.
Ook hier wordt eigenlijk tweevoudig de mond gesnoerd.
Enerzijds legt de kunstenaar hier - naar mijn idee - een subtiele link naar de politieke moord op bijvoorbeeld Pim Fortuyn en Theo van Gogh. Hij lijkt hiermee te willen suggereren dat ook Geert Wilders op deze manier in de ‘kiem gesmoord’ zal worden.
Misschien probeert hij Wilders indirect te waarschuwen zijn mond te houden.
Anderzijds kan het zijn dat Staal juist een reactie uit wil lokken bij tegenstanders (door Staal’s verwachtingspatroon te presenteren) om hem, cru gezegd, de mond te snoeren.
Beide kunstenaars, (Paul Armstrong en Jonas Staal) proberen, naar mijn mening, met dit werk een discussie op gang te brengen, over de vraag of kunst kan participeren in de vorming van de publieke opinie. Toch zijn er binnen dit kader wel degelijk verschillen op te merken:
Jonas Staal communiceert dit indirect, door zelf een actieve rol aan te nemen in deze publieke discussie daagt hij de mensen uit de mond te openen (te reageren), of in ieder geval een mening te vormen over deze ‘mond snoerende figuren’ in de samenleving. Bovendien, was het niet júist
Wilders die individuele burgers stimuleerde hun mening te verkondigen? „Dan moet hij ook accepteren dat daar een reactie op komt.”
Amstrong geeft, naar mijn idee, daarentegen, alleen een representatie van zijn visie op de
(vaak misplaatste) verbale communicatie in de wereld. Hij geeft hierbij niet een duidelijke mening, maar geeft (mede door de titels van zijn werken) alleen aan dat het goed, of juist fout kan gaan.
